Cảm tưởng về lời hát ru ngày càng vắng bóng, bà Cao Minh Hiền, một nghệ nhân hát ru nổi tiếng và đang thực hiện công việc sưu tầm lời hát ru của 54 dân tộc trên lãnh thổ Việt Nam, chia sẻ:
– Phải nói một điều đáng buồn là các bà mẹ trẻ hiện nay rất ít thời gian dành nuôi con. Ngay cả cho con bú họ cũng không muốn, huống chi là hát ru. Tuy nhiên, vẫn còn có những ông bà thay cha mẹ làm điều đó và thật là may mắn cho đứa trẻ.
Thưa bà, sau nhiều năm đi sưu tầm và nói chuyện về hát ru, bà có hy vọng về những làn điệu dân ca sẽ được trao truyền từ các thế hệ?
– Tôi hỏi các cháu là bạn bè của con tôi, các cháu nói, bây giờ còn có ai ru con đâu, cùng lắm là mở băng hoặc mở nhạc êm dịu, ngủ thì ngủ, không ngủ thì khóc chán cũng ngủ. Đó cũng chính là lý do tôi đi thực hiện việc sưu tập các làn điệu ru của các vùng miền. Tôi cho rằng các làn điệu ru là di sản văn hoá phi vật thể của một dân tộc.
Hiện nay bà đã thực hiện đến đâu?
– Tôi bắt đầu sưu tầm từ năm 2015, từ ngay quê tôi, một làng trên núi cao ở Lai Châu. Ở vùng đất này có 24 dân tộc, nhưng tôi vẫn chưa thu hết. Tôi đi một mình, mò mẫm tìm cách “dụ dỗ” đồng bào hát để ghi âm.Sau mỗi chuyến đi tôi đều về nghe và tập hát lại. Sau đó phân tích sự khác nhau từng vùng miền thông qua ngôn ngữ, âm điệu… Năm 2017, có thêm đạo diễn Ngô Vinh và nhạc sĩ Mai Phạm phụ giúp… Nhưng từ đầu năm 2019 tôi sẽ làm tiếp việc này với nhà thiết kế Sĩ Hoàng.
Vậy theo bà để duy trì tiếng hát ru, cần phải làm gì?
– Có thể trong một giai đoạn giao thời thế hệ trẻ bị mất phương hướng với các giá trị gia đình, tiếng hát ru bị bỏ quên. Nhưng khi có ý thức cùng nhau khôi phục, ông bà vẫn còn hát ru cháu, cha mẹ của cháu sẽ nghe lại, rồi ôm con và cất lời ru.
Nhiều người mẹ hỏi tôi làm sao để hát ru cho hay, tôi trả lời rằng, đối với một đứa trẻ sự dịu dàng cất lên từ lời ru của cha mẹ nó là hay nhất trên đời rồi, sẽ không có một ai hát ru hay bằng cha mẹ hát ru con. Chính phút giây cha mẹ cất lời ru là họ đã truyền một năng lượng yêu thương cho con cái của mình. Sau này, từ tiềm thức ấy, khi đứa trẻ lớn lên làm cha mẹ sẽ truyền lời yêu thương cho con cái của chúng.
Ngân Hà (theo TGTT)
